KESULTANAN MELAYU MELAKA: Zaman Kesultanan Melayu Melaka

ZAMAN KESULTANAN MELAYU MELAKA

•Menurut "Suma Oriental", Parameswara ialah seorang raja Palembang yang menggantikan ayahandanya, Raja Sam Agi. Beliau diserang oleh Raja Jawa, Batara Tamavill, sewaktu beliau menggelarkan dirinya sebagai Mjeura "orang yang berani"

•Dengan seribu pengikutnya, beliau menuju ke pantai barat Semenanjung Melayu untuk mencari tempat perlindungan yang baru.

•Menurut Sejarah Melayu "Malay Annals" yang dikarang oleh Tun Sri Lanang pada tahun 1565, Parameswara melarikan diri ke Muar tetapi diganggu oleh biawak yang tidak terkira banyaknya.

•Penetapan di tempat yang kedua di Kota Burok juga gagal kerana kubu pertahanan yang mereka cuba mendirikan runtuh dengan serta merta.

•Kemudian Parameswara berpindah ke Sening Ujong. Setelah berada di sana, beliau melantik seorang menteri untuk mewakili dirinya dan kemudiannya beliau tiba di Sungai Bertam, iaitu suatu kawasan persisiran pantai. Ketika itu, orang-orang Seletar mendiami di situ dan mereka meminta Parameswara menjadi raja

•Semasa berburu di muara Sungai Bertam, Parameswara ternampak seekor pelanduk menendang salah seekor daripada anjing-anjing burunya. Parameswara tertarik dengan kegagahan pelanduk itu lalu beliau memutuskan membina sebuah penempatan di kawasan tersebut. Selepas menanyakan nama pokok (Pokok Melaka) yang diteduhnya, Parameswara menamakan tempat itu "Melaka".

TEMPOH KESULTANAN MELAYU MELAKA

•Sultan Iskandar Shah 1400 – 1424

•Sultan Muhammad Shah 1424 – 1444

•Sultan Abu Syahid 1444 – 1445

•Sultan Muzaffar Shah 1445 – 1459

•Sultan Mansur Shah 1459 – 1477

•Sultan Alauddin Riayat Shah 1477 – 1488

•Sultan Mahmud Shah 1488 – 1511

Sumber tempatan tentang Kesultanan Melayu Melaka

• Sumber-sumber tempatan ertinya sumber-sumber mengenai Melaka yang ditulis dalam

bahasa Melayu dan telah menjadi klasik dalam korpus kesusasteraan Melayu tradisional.

Sulalatus Salatin (Sejarah Melayu) merupakan satu karya sejarah mengenai kebangkitan,

kegemilangan dan kejatuhan zaman Kesultanan Melayu Melaka yang ditulis oleh

beberapa orang pengarang Melayu. Namun terdapat pendapat yang mendakwa apabila

(Portugis) menakluk Melaka, salinan Sejarah Melayu telah dibawa ke Goa.

•Terdapat sekurang-kurangnya 29 versi tetapi versi yang paling mashyur adalah

versi Shellabear. Menurut pengenalan Sejarah Melayu naskah Shellabear, Yang

diPertuan Raja di Hilir Sultan Abdullah Mu'ayat Syah ibni'l Sultan Abdul Jalil Syah

telah mengutuskan Seri Nara Wangsa Tun Bambang untuk memerintah Bendahara

Paduka Raja Tun Muhammad@Mahmud (Tun Sri Lanang) pada hari Khamis, 12

Rabiul Awal 1021 bersamaan 13 Mei 1612 agar menyunting salinan Sejarah Melayu

yang dibawa oleh Orang Kaya Sogoh dari Goa/Gowa.

•Sehingga hari ini, sekurang-kurangnya 29 salinan Sejarah Melayu, yang terdiri

daripada pelbagai versi telah dijumpai. Ini membuat perkara-perkara yang lebih kompleks

seperti yang mereka berbeza dari segi penyampaian kandungan dan pendekatan,

walaupun subjek dan tema penceritaan yang sama iaitu raja-raja Melaka.

•Sejarah Melayu Sulalatus Salatin dianggap penting kerana ia memberikan

adat istiadat kerajaan, susunan raja Melayu dan sejarah kerajaan

Melayu dan boleh dikatakan menyerupai konsep Sejarah Sahih China, dimana

pada setiap pertukaran Dinasti di China, sejarah Dinasti sebelumnya akan

ditulis dan disimpan di arkib negara tersebut.

•Kandungan pada ilmu bahasa yang berbeza telah menyebabkan banyak

kekeliruan dalam kalangan ahli sejarah yang menggunakan Sejarah Melayu

untuk memahami penulisan sejarah Melaka.

•Sebagai contoh, beberapa versi mendakwa bahawa jawatan Laksamana

diperkenalkan di Melaka semasa pemerintahan Sultan Muhammad Shah

(Raja Kecil Besar). Versi lain menyatakan bahawa ia dibuat semasa

pemerintahan Sultan Shah Muhammad.

•Terdapat juga versi Sejarah Melayu yang menyatakan bahawa Hang Tuah

berasal dari Duyung di Melaka, manakala yang lain mengesahkan bahawa

dia adalah seorang Bugis dari Sulawesi.

•Cara terbaik dan hanya untuk ahli sejarah adalah dengan menggunakan

Sejarah Melayu sebagai cara yang berhati-hati dan sebagai objektif yang

mungkin di dalam batas-batas pentaksiran dan penulisan sejarah dan

memahami masalah pertembungan dalam ilmu bahasa.

“Tiada teks satu (Sejarah Melayu) boleh

diterima sebagai, prioriti, lebih tepat

mencerminkan badan tradisi yang terletak di

belakang Sejarah Melayu atau lebih dekat

kepada kebenaran sejarah. Nilai sejarah

tradisi sejarah Melayu terletak tidak dalam

mana-mana teks tertentu, tetapi dalam kajian

perbandingan semua versi varian.

Sumber Hukum Kanun Melaka &
Undang-

undang Laut Melaka  

 
  Dan
teks yang ditulis dalam genre undang-undang termasuk Undang-

undang Melaka
(Undang-Undang Melaka) atau Hukum Kanun Melaka 

 (Undang-undang Kanun Melaka), dan Undang-undang
Laut Melaka 

 (Undang-undang
Maritim Melaka) yang terdapat dalam beberapa versi.

Sumber Hikayat Hang Tuah 

• Hikayat
Hang Tuah, sastera klasik yang paling
penting di Malaysia, 

tidak membentangkan tentang sejarah tetapi ini tidak
bermakna 

bahawa ia tidak boleh digunakan sebagai rujukan untuk menulis 

sejarah.

 •Walaupun
buku ini ditulis beberapa abad selepas kejatuhan kesutanan

Melayu Melaka, ia
masih berjaya dalam memelihara, projek dan 

mencerminkan beberapa idea mengenai
masyarakat Melaka.
 •Seperti
Sejarah Melayu,
Hikayat Hang Tuah dengan jelas 

mentakrifkan orang Melayu sebagai
mempunyai hubungan etnik, 

tradisional dan politik yang sangat kuat dengan beberapa 

kawasan di pantai timur Sumatera seperti Palembang,
Kampong 

Koh, Asahan,
dan lain-lain. Pires Tome dirujuk kepada kawasan-

kawasan ini sebagai 'wilayah
Melayu'.

Sumber Lisan

•Sumber rujukan yang lain termasuk sumber-Sumber Lisan terutamanya di kalangan orang tua di negara ini serta tinggalan sejarah di Melaka.

•Kemuliaan kerajaan lama dan sejarah Melaka sendiri sudah pasti meninggalkan kesan mendalam kepada sastera lisan tradisional.

• Ia berkaitan tentang raja-raja Melayu, bangsawan dan pahlawan-pahlawan, bersama-sama dengan peristiwa-peristiwa menarik yang berlaku sepanjang sejarah.

Sumber Hikayat Siak

•Kandungan atau Hikayat Siak terbahagi kepada dua bahagian. Yang pertama meliputi tempoh masa Kesultanan Melaka-Johor (yang sebenarnya adalah salinan daripada teks Sejarah Melayu).

•Yang kedua meliputi tempoh masa yang berikut, berkenaan dengan kaedah-kaedah Siak atau Minangkabau yang bermula dengan kisah Raja Kechil dan terus bersama-sama orang-orang keturunannya, dan peranan mereka dalam politik selat Melaka.

PITOS 104/2
Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru
SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Sumber Sejarah Melaka Dari China

Ada 4 sumber:

A. Ming shih

●

B. Ming Shih-lu

●

C.Ying-yai Sheng-lan

●

D. Hsing-cha Sheng-lan

A. Ming Shih dan Ming Shih-lu

sumber rujukan penting pengkaji-pengkaji Sejarah

B. Di dalam buku Ying-yai Sheng-lan, Ma Huan mengatakan

Megat Iskandar Shah iaitu pewaris Parameswara :

• memeluk Islam pada usia yang tua.

•dipengaruhi pedagang Arab, India, Pasai

Pada tahun 1433, apabila Ma Huan datang ke Melaka bersama-sama dengan

ekspedisi Laksamana Cheng Ho beliau menulis laporan mengenai keadaan sosial

diMelaka.

W.P.Greeenveldt turut mengambil beberapa petikan dari laporan Ma Huan.

Secara asasnya, sumber-sumber dari China ini adalah sebahagian dari koleksi daripda laporan rasmi yang disusun semasa ekspedisi dan misi politik yang di ketuai oleh Laksamana Cheng Ho.

Ekspedisi pertama bermula pada 1404 dan diikuti pada tahun

1413–1415, 1421–1422, dan 1431–1433.

Sumber laporan penulis dari China dengan jelasnya berbeza dari laporan dari pencatat Melayu mengenai Melaka.

Sir Richard Winsteadt’s menyatakan yang jika kita ingin mengetahui bagaimana dan bila Melaka menjadi pelabuhan perdagangan yang penting, kita perlu merujuk kepada sumber - sumber penulis dari China.

Rujukan yang paling boleh di percayai :

• Ma Huan iaitu Ying-yai Sheng-lan

• Fei Hsin iaitu Hsing-ch’a a Sheng–lan

yang merekodkan ekspedisi Laksamana Cheng Ho (1405 -1433),

Kajian terbaru menganalisa persoalan bagaimana perhubungan

di antara kerajaan Ming dan Parameswara bermula iaitu pada

tahun 1403-1405.

Bukti-bukti bernilai terdapat :

pada Yung-lo Shih-lu pada 130 chuan iaitu pada

Rekod-Rekod Lampau Maharaja Yung Lo (1402-1424) :

• adalah sumber awal yang mencatatkan aktiviti di Melaka.

• Juga, ia adalah rekod harian pemerintahan Yung Lo

Rombongan pertama ke Melaka muncul di dalam rekod China :

apabila sida-sida Yin Ch’ing diarahkan oleh Maharaja

melawat ke Melaka pada 1403

Pedagang-pedagang Muslim :

• bertanggungjawab memberitahu ataupun memujuk Maharaja menghantar misi ke Melaka.

• berasal dari kawasan Lautan Hindi iaitu di selatan benua India.

• Yin Ch’ing di katakan dihantar ke Melaka pada 28 Oktober 1403 dari empat misi Maharaja Yung-lo untuk mencari kawasan perdagangan di luar

• Melaka adalah negara luar yang pertama menerima pengiktirafan dari Maharaja China diikuti Jepun, Brunei dan Cochin

Sumber Barat

• G. Ferrand dalam artikelnya “Melaka. Le Melayu et Malayur” dalam Journal Asiatique Mai-Juin et Juilet-Aout,1918, mengatakan bahawa Melaka telah wujud sejak kurun ke-8 Masihi lagi.

• Beliau mengatakan kerajaan Malayur (Malayu) yang disebut oleh Marco Polo itu sebenarnya Melaka.

Sumber Portugis

•Tome Pires

→Suma Oriental

•Joao de Barros

→ Asia

•Alfonso de Albuquerque

→ Commentaries of the Great Alfonso Dalboquerque, Second Viceroy of India

•Manuel Godinho de Eredia

→2 laporan :

→Report on the Golden Chersonese

→Description of Malacca, Meridional India and Cathay)

•Diego de Couto

→Decada.

Catatan Tome Pires tentang Melaka :

•“Melaka” berasal daripada perkataan malayo bermaksud “persembunyian pelarian”.

•Pelabuhan Melaka tiada tolok bandingnya di dunia pada masa itu.

•Semua jenis barang dagangan dari timur dan barat boleh diperoleh di Melaka.

•Tidak kurang daripada 50 bangsa dan suku kaum yang berkunjung dan berdagang di Melaka.

•Di pelabuhan Melaka juga dikatakan sebanyak 84 bahasa dipertuturkkan dan setiap satunya berbeza.

Suma Oriental

•sumber terawal menceritakan Kesultanan Melayu Melaka.

•maklumat yang diperoleh secara lisan daripada pemberi maklumat kerana pada ketika itu tiada sebarang penulisan tentang Melaka oleh penulis tempatan yang boleh dijadikan bahan rujukan.

•Kebanyakan penulisan barat lebih cenderung memperlihatkan kehebatan Portugis yang menjajah Melaka kerana semua penulis merupakan rakyat Portugis.

Sumber Arab

•Pedagang dan pelaut Arab sudah pun datang dan berada di sekitar Asia Tenggara sejak sebelum lahirnya Islam.

•Menurut sumber Arab, pedagang-pedagang Arab memanggil Melaka dengan nama “Mulaqah” yang bermaksud pertemuan. Selain itu Melaka juga disebut sebagai “Malakat” iaitu “perhimpunan segala dagang”.

•Paramesrawa dikatakan berkahwin dengan seorang puteri Islam dari Pasai pada 1414.

•Seorang pedagang Arab bernama Ahmad ibn Majid menyatakan bahawa dia tidak dapat membezakan yang mana satu orang Islam di Melaka dalam kitabnya Hawiyat al-Ikhtisar Fi’llm al-Bihar, tertulis sekitar 866 Hijrah (1462 Masihi)

•Tome Pires mengatakan bahawa Sultan Alauddin telah mengajar Raja-raja Pahang, Kampar dan Inderagiri serta keluarga mereka tentang hal-hal agama Islam.

Sumber Arkeologi

Pengenalan

• Istilah arkeologi berasal dari perkataan Grek “αρχαίος” yang bermakna kuno, purba atau lama dan “λόγος” yang bermakna perkataan atau ucapan.

• Arkeologi turut bermaksud satu disiplin ilmu yang mengkaji dengan menggunakan teori dan praktikal secara saintifik terhadap kegiatan manusia pada masa lampau.

Tujuan

• adalah untuk memahami bagaimana manusia masa lalu berinteraksi dengan persekitarannya, dan memulihara sejarah mereka untuk kajian pada masa akan datang.

Jenis - jenis Kajian Arkeologi

•Meliputi tinggalan

•artifak

•ekofak

•fitur

Artifak

•bermaksud sebarang benda yang dibuat atau diubahsuai oleh manusia misalnya tembikar tanah, arca, manik, pecahan porselin, pecahan tembikar, damar, anak panah, alat batu, gendang dan gangsa.

Ekofak

•bermaksud hasil tinggalan aktiviti manusia yang dapat dilihat dalam bentuk kulit siput, sisa tulang binatang, flora dan fauna, dan bekas pembakaran.

Fitur

•bermaksud objek atau mana-mana data yang tidak boleh dipindahkan dan berada kekal ditempatnya seperti bekas saluran air, struktur candi, struktur bangunan, dan makam.

•Kebiasaannya bukti fitur yang ada hanya dilukiskan semula ataupun diambil gambarnya sahaja.

Kaedah Arkeologi

•Melalui kaedah arkeologi, fakta yang diperolehi didapati dengan proses gali cari bahan- bahan purba yang tertanam di dalam tanah atau dasar laut.

•Kaedah arkeologi juga merupakan kaedah saintifik.

Kesultanan Melayu Melaka

•Melaka sememangnya sebuah negeri yang kaya dengan kesan-kesan sejarah tanah air.

• Salah satu kawasan penting di bandar Melaka ialah di sekitar Bukit St. Paul, yang pada satu ketika dahulu pernah menjadi pusat Empayar Kesultanan Melayu Melaka.

Sumber - sumber Arkeologi

Dinar Emas Sultan Iskandar Syah

Dinar Emas di awal zaman Kesultanan Melayu Melaka

milik Sultan Iskandar Syah (Parameswara) yang digunaka pada 1400 -1414 masihi. Dinar ini telah berusia 600 tahun.

PONTOH

Matawang Era Pertengahan Kerajaan Melayu Melaka .

Di namakan Pitis . Digunakan pada zaman Muzaffar Shah.

Huruf Arab tertulis Muzaffar Al-Adil.

Wang ini berusia 560 tahun

Duit syiling yang digunakan di zaman

Sultan Mansur Syah (1459-1477). Dinamakan Pitis.

Seberat 1 tahil kini berusia 550 tahun.

Yan Pow dalam bahasa cina bermaksud matawang

Makam Hang Jebat

Makam Hang Tuah

Tumbuk Lada

Perkembangan perdagangan di Kepulauan Nuasantara pada Zaman Kesultanan Melayu Melaka merupakan salah satu faktor utama penyebaran dan penggunaan tumbok lada di Tanah Melayu.Ia berasal dari Sumatera